Μέσα από αυτό το άρθρο θα επιχειρηθεί να δοθεί μια λογική απάντηση σε αυτό το αμφιλεγόμενο άρθρο με τον τίτλο "Η αλήθεια για την Β12" που μιλάει για την ανάγκη πρόσληψης Β12 από τους φυτοφάγους.
Χρησιμοποιεί αρκετές πηγές και όντως με μια πρώτη ματιά φαίνεται αρκετά αξιόπιστο και ικανό να επηρεάσει τις αποφάσεις μας και για αυτό ακριβώς πρέπει να αναλυθεί.
Με προσεκτικότερη ανάλυση ωστόσο αρχίζουν να προκύπτουν πολύ σοβαρές ενστάσεις:
Ένσταση 1.
Το έχει γράψει η κ Dr Gina Shaw, D.S., M.A., AIYS (Dip. Irid.)
όπως αναφέρει η πηγή που το πρωτοδημοσίευσε http://libaware.economads.com/b12issue.php
Απάντηση
Παρά τον εντυπωσιακό τίτλο η κ. Gina Shaw χρησιμοποιεί τίτλους θεραπευτών και η ίδια στην σελίδα της λέει αναφέρει πως δεν είναι γιατρός. Επίσης είναι ιριδολόγος! (μη επιστημονική τεχνική)
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1117269/
http://www.vibrancyuk.com/
https://en.wikipedia.org/wiki/Iridology
Ένσταση 2.
"Το Βρετανικό Υπουργείο Υγείας αναγνωρίζει πως κάποιοι άνθρωποι έχουν χαμηλότερες απαιτήσεις σε Β12 από άλλους."
Απάντηση
Αυτό που λέει το Βρ. Υπ. Υγείας για τους βίγκαν είναι:
"Οι πηγές για χορτοφάγους είναι περιορισμένες και μπορεί να χρειαστεί ένα συμπλήρωμα βιταμίνης Β12.
Άλλες πηγές της βιταμίνης Β12 για χορτοφάγους περιλαμβάνουν: δημητριακά πρωινού εμπλουτισμένα με Β12, ροφήματα σόγιας εμπλουτισμένα με βιταμίνη Β12, μαγιά Marmite (με καλλιέργεια ζυμομυκήτων) κ.α."
http://www.nhs.uk/Livewell/Vegetarianhealth/Pages/Vegandiets.aspx
Ένσταση 3.
"Το να παίρνει κάποιος μεγάλες ποσότητες της βιταμίνης από το στόμα ωστόσο δεν έχει κανένα αποτέλεσμα αφού κάθε φορά μπορεί να απορροφηθεί μόνο απειροελάχιστη ποσότητα (3ug)."
Απάντηση
Δεν ισχύει, απλά μειώνεται η απορρόφηση. Σχετική έρευνα με επικεφαλής τον Δρ Vidal-Alaball συνέκρινε το χαπάκι Β12 με την ενδομυϊκή ένεση βιταμίνης Β12.
Στην έρευνα αυτή σε κάποιους ασθενείς που είχαν ανεπάρκεια βιταμίνης Β12, (λιγότερο από 244 pg ανά ml ή 180 pmol ανά λίτρο) τους χορηγήθηκε χάπι των 1000 mcg ημερησίως για 10 ημέρες, στη συνέχεια εβδομαδιαία δόση. Η δόση αυτή από το στόμα Β12 ήταν εξίσου αποτελεσματική με την ενδομυϊκή ένεση στην επίτευξη νευρολογικής και αιματολογικής απόκρισης.
Ο ειδικός στην φυτοφαγική διατροφή Δρ. Γκρέγκερ συστήνει υπογλώσια κυανοκοβαλαμίνη, 2.500 mcg, 1 φορά την εβδομάδα.
http://nutritionfacts.org/2011/09/12/dr-gregers-2011-optimum-nutrition-recommendations/
http://www.aafp.org/afp/2006/0101/p65.html
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16034940
*Προσοχή θέλουν οι ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου ή κοιλιοκάκη.
Ένσταση 4
"Στις περιπτώσεις που το σώμα μας συνθέτει τη Β12 αλλά δεν απορροφάται, αυτό οφείλεται στην έλλειψη άλλων στοιχείων όπως το κοβάλτιο."
Απάντηση
Λάθος, οι άνθρωποι δεν είναι σαν τα υπόλοιπα ζώα που παράγουν Β12 από το κοβάλτιο στο στομάχι τους.
"Στα μηρυκαστικά ζώα, το κοβάλτιο είναι ένα βασικό θρεπτικό συστατικό που χρειάζεται σε καθημερινή βάση. Τροφές για ζώα(χόρτα, φυτά ή ζωοτροφές) που περιέχουν το στοιχείο αυτό καταναλώνονται και η Βιταμίνη Β12 (κυανοκοβαλαμίνη) συντίθεται στη μεγάλη κοιλία μέσω της δράσης των βακτηρίων. Μονογαστρικά ζώα, όπως άνθρωποι, χοίροι, σκύλοι και αρουραίοι, δεν κατέχουν τα βακτήρια που απαιτούνται για την παραγωγή Β12. Αντί του κοβαλτίου σε βασικές ενώσεις του, χρειάζεται έτοιμη Β12 καθώς τα φυτά, τα λαχανικά και τα φρούτα δεν περιέχουν. Για το λόγο αυτό, οι χορτοφάγοι και οι vegans έχουν ανάγκη από συμπληρώματα. Μη-ανθρώπινα μονογαστρικά ζώα καταφεύγουν συχνά στο να τρώνε κόπρανα μηρυκαστικών για να προμηθευτούν την Β12 τους.¨
http://www.fieldscience.co.uk/cobalt.html
Το μέρος που παράγεται στον άνθρωπο είναι από βακτηρίδια στο τελευταίο τμήμα του λεπτού εντέρου, όπου η απορρόφηση της είναι πολύ προβληματική και ουσιαστικά μόνο οι κοπροφάγοι μπορούν να την πάρουν.
http://www.veganhealth.org/b12/int
http://www.nature.com/nature/journal/v283/n5749/abs/283781a0.html
Ένσταση 5
"Εφόσον η Β12 ανακυκλώνεται μέσα σε έναν υγιή οργανισμό, η εσωτερική σύνθεσή της μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του σώματός μας."
Απάντηση
Η επαναπορρόφηση υπάρχει αλλά δεν είναι επαρκής ακόμη και για υγιείς ανθρώπους, η έλλειψη θα έλθει είτε αργά είτε γρήγορα λόγω μη πρόσληψης Β12.
"Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι 0,1 έως 0,2% του αποθέματος της Β12 του σώματος χάνεται ανά ημέρα. Η απώλεια 0,2% εμφανίζεται σε άτομα με κακοήθη αναιμία. Η μέση αποθήκη των μη-φυτοφάγων είναι 2.000-3.000 μg Β12, ενώ χάνουν μόνο περίπου 3 μg / ημέρα. Περίπου το 60% της συνολικής ποσότητας του Β12 στο σώμα αποθηκεύεται στο ήπαρ και το 30% είναι αποθηκευμένο στους μυς. Το σώμα έχει ένα ειδικό κύκλωμα μεταξύ του πεπτικού σωλήνα και το ήπαρ. Την Χολή, η οποία φτιάχνεται στο ήπαρ και που απαιτείται για την πέψη του λίπους, και εκκρίνεται στο αρχή του λεπτού εντέρου.
Στη συνέχεια επαναπορροφάται στο τέλος του λεπτού εντέρου (στον ειλεό) και λαμβάνεται πίσω στο ήπαρ, όπου χρησιμοποιείται και πάλι. Αυτό το κύκλωμα ονομάζεται εντεροηπατική κυκλοφορία. Οι άνθρωποι συνήθως εκκρίνουν 1,4 μg / ημέρα Β12 στα μικρά έντερα τους μέσω της χολής τους. Κατά συνέπεια, οι υγιείς άνθρωποι μπορούν να απορροφήσουν ξανά για 0.7μg Β12 / ημέρα από την χολή τους. Πιστεύεται ότι σε καταστάσεις χαμηλής πρόσληψης Β12, η οποία αυξάνει την απορρόφηση του μπορεί να καθυστερήσει την εμφάνιση έλλειψης Β12, μερικές φορές για 20-30 έτη.
Για χορτοφάγους που δεν συμπληρώνουν διατροφικά την Β12, μικρές διαφορές στην εντερο-ηπατική κυκλοφορία μπορεί να καθορίσουν πόσο καιρό μπορεί κανείς να διανύσει πριν από την εκδήλωση συμπτωμάτων Β12.
Μία μελέτη εξέτασε τις αλλαγές στα επίπεδα Β12 (SB12) επίπεδα σε νέους vegans.
13 μαθητές άλλαξαν από γαλακτο-ovo χορτοφάγοι σε vegan:
-Οι 4 μαθητές με SB12 στο εύρος 600-900 έπεσαν κάτω από 500 pg / ml σε 2 μήνες.
-Οι 10 φοιτητές που ακολούθησαν τη διατροφή vegan για 5 μήνες, η μέση SB12 τους πήγε από 417μ.ο. σε 276 pg / ml.
-Μετά από 5 μήνες, οι 2 από την κανονικά επίπεδα κατέβηκαν σε κάτω από τα κανονικά." http://www.veganhealth.org/b12/dig
Ένσταση 6
"Σύμφωνα με το Δρ. Michael Klaper, η Β12 είναι παρούσα όχι μόνο στο έντερo μας αλλά και στο στόμα μας. Πρέπει να συνδυαστεί με ένα ένζυμο που βρίσκεται στο γαστρικό υγρό του στομάχου μας για να αφομοιωθεί."
Απάντηση
Ο Dr Michael Klaper που αναφέρετε ως υποστηριχτής σε αυτό το άρθρο, καθαρά συνιστά συμπληρώματα Β12
http://www.veganrecipes.com/blog/vegan/dr-michael-klaper-reveals-the-truth-about-vitamin-b12/
Εδώ ο Δρ Michael Klaper αναφέρει: "Πριν 500 χρόνια παίρναμε την Β12 όπως μια αντιλόπη, από νερό πηγής, ακάθαρτα(επιμολυσμένα) τρόφιμα μαζί με χώμα και από άλλες πηγές. Η Β12 φτιάχνεται από βακτηρίδια του εδάφους, λόγω της απολύμανσης αυτές οι πηγές έχουν αφαιρεθεί από μας. Γι'αυτό τον λόγο πρέπει να πάρετε συμπλήρωμα Β12 και να νοιώθετε εντάξει για αυτό. Μην το αμελείτε γιατί είναι σοβαρή υπόθεση."
https://www.youtube.com/watch?v=wwjoYq6fTdA
Ένσταση 7
"πρόσφατα στα βιβλία του Δρ. Vetrano για τη διατροφή στις Η.Π.Α. καταγράφεται πως η Β12 υπάρχει σε όλες τις τροφές που περιέχουν ποσότητες συμπλέγματος βιταμίνης Β"
Απάντηση
Η εν λόγω κυρία Dr Vivian Vetrano δεν είναι γιατρός. Η Αμερικάνικη Εγκυκλοπαίδεια Παλαβών(americanloons) αναφέρει πως ισχυρίζεται ότι είναι χειροπράκτης με γνώσεις ολιστικών θεραπειών, ενώ οι θεωρίες της δεν έχουν επιστημονική βάση. Επίσης μεταξύ πολλών άλλων αναφέρει ότι έχει κατηγορηθεί για θάνατο ασθενούς.
http://americanloons.blogspot.gr/2013/01/398-vivian-vetrano.html
Ένσταση 8
Σύμφωνα με τον Δρ. John Potter PhD, του Fred Hutchinson Cancer Center στο Seattle "Η μαγεία της τροφής εντοπίζεται στις χιλιάδες περίπλοκες αλληλεπιδράσεις δεκάδων διαφορετικών φυτοχημικών στοιχείων που είναι πολύ δύσκολο να αναπαραχθούν σε χάπια. "
και συνεχίζουν την ίδια παράγραφο με με διάφορα δικά τους συμπεράσματα συγκεκριμένα:
"Ενώ 190 αξιόπιστες έρευνες αποδεικνύουν πως τα φρούτα και τα λαχανικά κάνουν καλό στο θέμα της Β12, οι εταιρείες συμπληρωμάτων έχουν ελάχιστα στοιχεία."
Απάντηση
Ο Dr. John Potter PhD είναι γιατρός και πραγματικά μίλησε για τα πλήρη τρόφιμα που έχουν αρκετές βιταμίνες. Δεν μίλησε ποτέ συγκεκριμένα για την Β12 και πρόσθεσαν κάτω από τα σχόλια του κάποιες επιπλέον προτάσεις σαν να τα έχει πει ο ίδιος.
Εδώ είναι οι πραγματικές δηλώσεις του. http://www.supplementquality.com/efficacy/supplements_downstream.html
Ένσταση 9
Στις πηγές εκτός από πάμπολλα μη επιστημονικά άρθρα, αναφέρονται η Bιγκαν και η Bετζετέριαν Σοσίετυ που είναι έγκυροι οργανισμοί.
Απάντηση
Τόσο η Bιγκαν όσο και η Bετζετέριαν Σοσίετυ συστήνουν συμπληρώματα ή ενισχυμένα τρόφιμα στα μέλη τους για πρόσληψη Β12.
https://www.vegsoc.org/B12#
https://www.vegansociety.com/resources/nutrition-health/vitamins-minerals-and-more/vitamin-b12-your-key-facts
Ένσταση 10
"Ο Dan Reeter των εργαστηρίων Bio-Systems στο Κολοράντο των Η.Π.Α., δημιουργεί μία από τις αποτελεσματικές εργαστηριακές μεθόδους μέσω υπολογιστή για να μελετήσει την ποιότητα του χώματος. Υποστηρίζει, πως ύστερα από εκτεταμένες έρευνες, διαπίστωσε πως τα φυτά που μεγαλώνουν σε `βιολογικό` χώμα και με βιολογικό τρόπο, έχουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες Β12"
Απάντηση
Οι έρευνες όταν μιλάνε για βιολογικό χώμα αυτό που εννοούν είναι είτε κοπριά είτε ανακυκλωμένο υλικό βιολογικών καθαρισμών που είναι ήδη μολυσμένο με βακτηρίδια. Όχι Β12 που παράγεται από τα ίδια τα φυτά.
http://link.springer.com/article/10.1007/BF00007957
Ένσταση 11
α) "Για παράδειγμα, ο Δρ. Victor Herbert αναφέρει πως 1 μικρογραμμάριο της Β12 είναι απαραίτητο κάθε μέρα."
β) "Οι ωμοφάγοι ωστόσο χρειάζονται λιγότερη Β12 λόγω του βελτιωμένου τους πεπτικού συστήματος και αποτελεσματικού γαστρικού υγρού."
Απάντησηα) Στην πραγματικότητα ο Δρ. Victor Herbert παρουσίασε εκτεταμένες αποδείξεις ότι χρειάζονται 2 μικρογραμμάρια κοβαλαμίνης καθημερινά. Η ΣΗΠ σήμερα είναι 2.4 συνεπώς δεν υπάρχει σημαντική διαφορά από τις επίσημες οδηγίες, που περιλαμβάνουν και ένα μικρό όριο ασφαλείας.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3565293
β) Στην πραγματικότητα οι ωμοφάγοι ίσως έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για Β12.
Ο διατροφολόγος Jack Norris αναφέρει:
"Δύο υποκατηγορίες vegan έχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο έλλειψης Β12: Οι μακροχρόνιοι vegans που αποφεύγουν τα συνήθη ενισχυμένα προϊόντα (όπως ωμοφάγοι και μακροβιοτικοί vegan) και τα βρέφη που θηλάζουν ενώ οι vegan μητέρες τους επειδή δεν λαμβάνουν αρκετή Β12 έχουν χαμηλά επίπεδα."
http://www.veganhealth.org/articles/everyvegan
Σχετική έρευνα επίσης έδειξε ότι οι ωμοφάγοι έχουν σημαντικό πρόβλημα με την Β12.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11146329
Ένσταση 12
Συνολική απάντηση για την εγκυρότητα του άρθρου έχει δώσει και ο ειδικός στην φυτοφαγία διατροφολόγος Jack Norris.
http://jacknorrisrd.com/response-to-vegan-vitamin-b12-deficiency-is-a-myth/
Συμπέρασμα Σαν συμπέρασμα προκύπτει ότι το εν'λόγω άρθρο είναι αρκετά παραπλανητικό και έχει οδηγήσει πολύ κόσμο να μην προσέχει την Β12 του.
Δυστυχώς αναπαράγεται κατά κόρον από τα Ελληνικά φυτοφαγικά sites και δεν ξέρω που θα οδηγήσει αυτό. Το σύνολο των φυτοφάγων διατροφολόγων που γνωρίζω στην Ελλάδα είναι κάθετα ενάντιοι στο μήνυμα που περνά.
Ανεξάρτητα πάντως από το άρθρο πρέπει να τονιστεί ότι η προσεκτική φυτοφαγία έχει αδιαμφισβήτητα οφέλη εφόσον δοθεί η απαραίτητη προσοχή σε κάποια πράγματα.
Οι άνθρωποι σήμερα προσθέτουν στοιχεία στα τρόφιμα τους σε αρκετές περιπτώσεις. Όπως ιώδιο στο ιωδιούχο αλάτι γιατί λείπει από το έδαφος, θρεπτικά συστατικά που λείπουν από το έδαφος στις γεωργικές καλλιέργειες, ενισχύουν τις ζωοτροφές για τα ζώα εκμετάλλευσης, τις παιδικές τροφές, το βούτυρο, τα ενισχ τρόφιμα, χλώριο στο νερό της βρύσης κλπ. Είναι κάτι το διαδεδομένο και αναγκαίο επακόλουθο των αλλαγών στον σύγχρονο τρόπο ζωής μας.
Είναι αποτελεσματικό και ασφαλές το συμπλήρωμα;
Η καλύτερη και πιο ασφαλής πηγή Β12 είναι από συμπλήρωμα ή ενισχυμένα τρόφιμα όπως δημητριακά πρωινού, με καλύτερο το πρώτο. Τα πιο ικανοποιητικά επίπεδα Β12, σε παμφάγους και μη, τα έχουν αυτοί που παίρνουν συμπλήρωμα, μετά όσοι καταναλώνουν ενισχυμένα τρόφιμα και αρκετά χαμηλότερα ο υπόλοιπος πληθυσμός.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10648266Η Β12 είναι υδατοδιαλυτή βιταμίνη. Με τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες, το σώμα εκκρίνει τα υπερβάλλοντα ποσά στα ούρα, αντί να τα αποθηκεύει.
http://www.vitabase.com/doctor/questions/vitamin-b12-overdose-579.aspx?aid=428
Είναι η φυτοφαγική διατροφή ελλειπής λόγω Β12;
Ο μύθος ότι η βίγκαν διατροφή είναι ελλειπής λόγω της Β12 δεν ισχύει καθώς καμία διατροφή δεν είναι πλήρης σε στοιχεία όπως βιταμίνες, μέταλλα, πρωτείνη, φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά κλπ.
Η πιο πλήρης διατροφή μάλιστα είναι η βίγκαν αφού θεωρητικά μπορεί φτάσει το 100% (με πρόσληψη Β12, και προσοχή σε θέματα όπως Ω3, ασβέστιο, D κ.α.).
Αυτό έδειξε και πρόσφατη έρευνα που σύγκρινε και βαθμολόγησε (βάση των διεθνών στάνταρτ HEI-2010 και MDS) την ποιότητα της διατροφής vegan, χορτοφάγων, ημι - χορτοφάγων, ιχθυο χορτοφάγων και παμφάγων. Το αποτέλεσμα της έρευνας έδειξε ότι η βίγκαν πήρε τους υψηλότερους πόντους και η παμφαγική τους χαμηλότερους.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3967195/
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23758767
Η πιο σημαντική διατροφική έλλειψη σήμερα είναι οι φυτικές ίνες καθώς την ΣΗΠ δεν την καλύπτει ούτε το 3% του πληθυσμού. Οι βίγκαν έχουν τριπλάσια πρόσληψη φυτικών ινών από τον μέσο παμφάγο. Οι φυτικές ίνες σχετίζονται με μικρότερη πιθανότητα διαβήτη, μεταβολικού συνδρόμου, καρδιαγγειακών νόσων, διάφορων καρκίνων, παχυσαρκίας, χοληστερίνης, πίεσης κ.λ.π. Γι'αυτό άλλωστε οι διατροφικές οδηγίες του USDA 2005-2010 δεν αναφέρουν την πρωτείνη αλλά σωστά αναφέρουν τις φυτικές ίνες ως σημείο προσοχής.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23988511
http://www.ilsi.org/NorthAmerica/Publications/CARBS%20-%20Family%20of%20Dietary%20Fibers%202013.pdf
https://www.facebook.com/groups/ELKIFY/629584977151784/
https://www.youtube.com/watch?v=2m4p8s7xskQ
Εκτός από το θέμα ελλείψεων η φυτοφαγία υπερέχει και στο θέμα προσλήψεων καθώς μόνο με αυτήν μπορούμε να αποφύγουμε τα κορεσμένα λιπαρά και το πακέτο πρόσληψης παθογόνων συστατικών που είναι αναπόσπαστο μέρος των ζωικών προιόντων.
Το μόνο συμπλήρωμα που χρειάζεται ένας φυτοφάγος είναι η Β12, τα υπόλοιπα μπορούν να καλυφθούν με προσοχή και ενημέρωση.
Περισσότερα για το θέμα στο
http://health-cook.com/blog-gr.php?bp_id=17και στο
http://health-cook.com/blog-gr.php?bp_id=13
Η παραγωγή της Β12 στην καθαρή μορφή της, γίνεται με καλλιέργεια βακτηριδίων όπως άλλωστε και όλα τα προιόντα ζύμωσης (γιαούρτι, τυρί, ζωικό βούτυρο, λουκάνικα, τουρσιά, ελιές κλπ.)
Λόγω αποστειρωμένης και μη φυσικής ζωής και διατροφής η έλλειψη Β12, αφορά επίσης και πολλά ζώα όπως για παράδειγμα τις σημερινές αγελάδες που δεν τρέφονται με χόρτα (το 75% δηλαδή) οι οποίες έχουν έλλειψη σε Β12, κοβάλτιο, ασβέστιο κλπ. Τα ζώα σήμερα κατά κανόνα τρέφονται με ζωοτροφές που έχουν σαν συμπλήρωμα την Β12 ή το κοβάλτιο για την παραγωγή αυτής.
Συνεπώς σήμερα ακόμη και οι περισσότεροι παμφάγοι παίρνουν την Β12 (ακόμη και το ασβέστιο) από συμπληρώματα χωρίς καν να το ξέρουν!
Μετά από επίσκεψη σε μαγαζί Ελληνικό που πουλάει ζωοτροφές για ζώα πάχυνσης-γάλακτος, ο ιδιοκτήτης μας ανέφερε ότι: "Όλες οι ζωοτροφές για όλα τα ζώα έχουν συμπληρώματα από βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως Β12, ασβέστιο κ.α. Οι μόνες που δεν έχουν είναι 1ης ύλης πχ σκέτο άσπαστο καλαμπόκι, κριθάρι κλπ." Ορίστε μερικές από τις Ελληνικές ζωοτροφές, για του λόγου το αληθές:
http://www.agriculture.gov.sk.ca/Minerals_for_Beef_Cattle http://www.triantafillou.gr/el/products/cattle http://www.viozokat.gr/datafiles/file/BOOEIDH/24%20LOGO%20010612.pdf http://www.vetnews.gr/katalogos-ktiniatrikon-farmakon/pharmaqua/simpliromata-diatrofis/growvite-forte.html
http://www.zanohellas.gr/supplements-cow/camisan-detail.html http://www.zanohellas.gr/images/pdfs/Sano-prospect.pdf
Σήμερα η Β12 είναι λογικό να προσλαμβάνεται από συμπλήρωμα. Aν ζούσαμε στην φύση θα παίρναμε την Β12 φυσικά, έστω στην μολυσμένη-επικίνδυνη μορφή της.
Όπως προείπαμε, ο Δρ Michael Klaper εξηγεί:
"Πριν 500 χρόνια παίρναμε την Β12 όπως μια αντιλόπη, από νερό πηγής, από ακάθαρτα-επιμολυσμένα τρόφιμα, από μολυσμένο χώμα και άλλες πηγές.
Η Β12 φτιάχνεται από βακτηρίδια του εδάφους, που λόγω της σύγχρονης απολύμανσης αυτές οι πηγές έχουν αφαιρεθεί από μας."
Πηγήwww.health-cook.comΠροσωπική Σημείωση:Επειδή αρκετοί ρωτάνε τι κάνω εγώ, θα ήθελα να πω ότι ακολουθώ τις συμβουλές του Dr. Greger (nutritionfacts.org), που προτείνει κυανοκοβαλαμίνη υπογλώσσια. Παίρνω προληπτικά μισή υπογλώσσια των 5,000 κάθε Δευτέρα, ενώ τις πρώτες 2 εβδομάδες έπαιρνα μισή κάθε μέρα. Κοστίζουν ελάχιστα, για 15 ευρώ περίπου στο ίντερνετ βρίσκεις 110 χαπάκια, προμήθεια αρκετή για 4 χρόνια.
Παράδειγμα:
http://ebay.eu/1NmdmfH
http://health-cook.com/blog-gr.php?bp_id=17